Kökeni binlerce yıl öncesine dayanan şarap, üzümün fermantasyonu sonucu elde edilir ve süreç boyunca birçok farklı işlemden geçer. Şaraba ilgi duyan kişiler, bu içeceğin üretim sektörüne dair pek çok farklı terimle karşılaşabilir. Bu sebeple şarap dünyası, kendine ait bir dizi özgün terimle doludur. Şarap üretimi, tadımı ve değerlendirmesi sürecinde kullanılan bu terimler, genellikle içeceklerin tat profilini, kokusunu, gövdesini, asiditesini, tanen içeriğini ve daha pek çok özelliğini tanımlamak için kullanılır. Yazımızda kırmızı, beyaz ve rose çeşitlerde en sık rastlanan ifadeleri ele alarak şarap terimleri sözlüğü oluşturacağız.
Şarap Üretimi Terimleri
İnsanların binlerce yıl önce üzüm yetiştirme ve toplama yöntemlerini keşfetmesiyle birlikte üzüm yetiştiriciliği başlamıştır. Bu faaliyet ise günümüzdeki şarap üretiminin başlangıcına zemin hazırlamıştır. Üretim sürecine dair en sık karşılaştığımız terimler şunlardır:
Asidite: Üretim terimlerinden biri olan asidite, bu içecekte bulunan doğal asitlerin seviyesini ifade eder. Şarabın asiditesi; üzümün yetiştirildiği bölge, iklim, üzüm çeşidi, hasat zamanı ve üretim süreci gibi faktörlerden etkilenir. Asidite; şarabın canlılık, ferahlık, denge ve yaşlanma potansiyeli üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Bouquet: Bouquet, şarabın kokusunu ve aromasını ifade eden şarap terimlerinden biridir. Bouquet terimi, genellikle olgunlaşmış olanlar için kullanılır ve zaman içinde içeceğin geliştirdiği karmaşık ve zengin aromaları ifade eder. Bir şarabın bouquet’u; üzümün yetiştirildiği bölge, üzüm çeşidi, üretim süreci ve yaşlanma süreci gibi faktörlerden etkilenir.
Dekantasyon: Şarap terimlerinden bir diğeri olan dekantasyon, şarabın hava ile temasını artırmak ve çökeltileri ayrıştırmak amacıyla içeceğin bir kaptan diğerine (genellikle bir dekantör veya karafa) yavaşça boşaltılması işlemidir. Dekantasyon, özellikle yıllanmış şaraplar için kullanılan bir yöntemdir.
Fermantasyon: Fermantasyon, üretim sürecinde şekerlerin mayalar tarafından alkol ve karbondioksite dönüştürülmesidir. Şekerli üzüm suyu veya ezilmiş üzümün içinde bulunan doğal mayalar, fermantasyon sürecini başlatır.
Kabuk Teması: Kabuk teması, üretim sürecinde üzümün ezilmesi sırasında veya fermantasyon sürecinde üzüm kabuklarıyla olan teması ifade eder.
Kupaj: Şarap terimlerinden bir diğeri olan kupaj, farklı üzüm çeşitlerinin birleştirilerek karıştırılması anlamına gelir. Şarap üreticileri, farklı üzüm çeşitlerinden yapılan içkileri bir araya getirerek istedikleri tat profiline ve stilin oluşturulmasına yönelik karışımlar yaparlar.
Kör Tadım: Kör tadım, içeceği önyargıdan arındırarak sadece tadım notları ve özelliklerine dayanarak objektif bir şekilde değerlendirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
Lees: Lees (Maya Çökeltisi), üretim sürecinde ortaya çıkan bir bileşendir. Lees, fermantasyonun tamamlanmasından sonra içkide kalan maya hücreleri ve diğer katı parçacıkları ifade eder.
Soğuk Stabilizasyon: Soğuk stabilizasyon, istenmeyen katı maddelerin çökelmesini önlemek veya azaltmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir.
Tannin: Tannin (Tanen), şarabın yapısı, dokusu ve tadı üzerinde önemli bir etkiye sahip olan bir bileşendir. Tanninler, üzüm kabuklarında, çekirdeklerinde ve bazı durumlarda gövde kısmında bulunan doğal bileşiklerdir.
Terroir: Fransızca kökenli bir kelime olan terroir; belirli bir coğrafi bölgenin toprak, iklim, yamaç eğimi, güneşlenme süresi, rüzgâr ve diğer doğal faktörlerin birleşimiyle oluşan benzersiz karakteristik özelliklerine atıfta bulunur. Üzüm bağlarının büyüdüğü alana özgü olan bu faktörler; şarapların tadını, aromasını ve stilini etkileyebilir.
Vinifikasyon: Üretim sürecinde kullanılan bir terim olan vinifikasyon, üzümün şaraba dönüştürülmesini ifade eder. Vinifikasyon süreci, üzümün hasat edilmesinden başlayarak ezilmesi, fermantasyonu ve olgunlaşmasını içerir.
Vino Bellezza şarap dolapları, içkilerinizin dengede olması gereken asit oranlarını ve bouquet aromalarını koruyarak onları güvenli bir ortamda tutar. Sağladığı uygun sıcaklık, nem, havalandırma ve son kalite saklama koşulları ile birlikte tatlarının optimum seviyeye ulaşmasına yardımcı olur.
Ortamın ışık, hava ve nem dengesinden kolaylıkla etkilenebilen hassas çeşitler için güvenli bir saklama alanı sunan Vino Bellezza şarap soğutucularını sitemizden inceleyebilir; içkilerinizi farklı renk, boyut ve özelliklere sahip olan en güvenli dolaplarla buluşturabilirsiniz.
Tat ve Koku İçin Kullanılan İfadeler
Şarabın tadını ve kokusunu ifade etmek için çeşitli ifadeler kullanılır. Yaygın olarak kullanılan bazı tat ve koku ifadeleri şunlardır:
Baharatlı: Baharatlara veya baharatlı aromalara benzer tatlardır.
Çiçeksi: Çeşitli çiçeklere benzer aroma kokulardır.
Denge: Şarabın bileşenlerinin (asit, tanen, alkol, şeker) uyumlu bir şekilde bir araya gelmesini ifade eder.
Degüstasyon: İçeceğin tadına, aromasına ve genel kalitesine yönelik değerlendirme yapma sürecidir.
Dolgunluk: Yoğun meyve tatlarına, yoğun tanenlere ve genellikle yüksek alkol seviyelerine sahip olan tatlar için kullanılır.
Gövdeli: Daha dolgun ve yoğun hissiyata sahip olan içkilerdir.
Isırıcı: İyi bir asit dengesine sahip olan şaraplar, ısırıcı olarak nitelendirilebilir.
Kadifemsi: Şarabın ağızda hissedilen pürüzsüz ve yumuşak dokusunu ifade eder.
Meyvemsi: Taze veya olgun meyvelerin tatlarıdır.
Tatsız (Plat): Tatsız veya plat terimi; şarabın canlılık ve heyecan eksikliğini ifade eder.
Yavanlık: Yavanlık terimi, içkinin tadında ve aromasında belirgin bir komplekslik veya karakter eksikliğini ifade eder.
Kırmızı Şarap Terimleri
En sık kullanılan kırmızı şarap terimleri şunlardır:
Garnacha: Garnacha çeşitleri; yüksek alkol, meyvemsi tatlar ve baharatlı aromalar ile karakterizedir.
Nebbiolo: Nebbiolo; genellikle güçlü tanenlere, yüksek asitlere ve karmaşık aromalara sahiptir. Gül, vişne, trüf gibi aromaları içerebilir.
Malbec: Malbec çeşitleri; derin mor renge, yüksek tanenlere ve zengin meyvemsi aromalara sahip olabilir. Yumuşak ve dolgun yapısıyla tanınır.
Tannat: Güçlü tanenlere ve yüksek asitlere sahip olan Tannat; genellikle yoğun, dolgun ve yapısal olarak karmaşık olarak bilinir.
Zinfandel: Zinfandel çeşitleri; genellikle yüksek alkol, canlı meyve aromaları ve baharatlı karakteristiklere sahiptir.
Beyaz Şarap İçin Terimler
Meyvemsi ve çiçeksi aromalardan hoşlanan kişilerin tercihi olan beyaz şaraplar için kullanılan terimler şunlardır:
Gewürztraminer: Gewürztraminer çeşitleri, yoğun çiçeksi ve baharatlı aromalara sahiptir. Tatlılığın yanı sıra canlı bir asiditeye sahip olabilir.
Moscato: Moscato çeşitleri, genellikle hoş bir çiçeksi ve meyvemsi karaktere sahiptir. Tatlılık, düşük asit ve düşük alkol içeriğiyle tanınır.
Semillon: Semillon çeşitleri, meyvemsi ve çiçeksi aromalardan oluşur. Olgunlaştıkça reçelimsi ve balımsı tatlar geliştirebilir.
Vermentino: Vermentino; canlı asitlik, taze meyve tatları ve ferahlatıcı bir mineralite ile karakterizedir.
Viognier: Viognier, zengin ve kompleks aromalara sahiptir. Meyvemsi, çiçeksi ve mineral notaları içerebilir.
Rose Şaraplar İçin Kullanılan İfadeler
Pek çok kişi tarafından sevilen ve daha hafif tatlar arayanların tercihi olan rose şaraplar, oldukça popüler bir çeşittir. En çok kullanılan rose şarap terimleri ise şunlardır:
Mourvedre: Mourvedre bazlı rose çeşitleri; zengin meyve tatları, baharatlılık ve orta düzeyde asiditeye sahiptir.
Pinot Noir: Pinot Noir bazlı rose çeşitleri, zarif ve hafif yapılı olabilir. Kırmızı meyve tatları, hafif baharatlılık ve canlı asiditeye sahiptir.
Sangiovese: Sangiovese bazlı rose şaraplar, taze kırmızı meyve tatları ve canlı asiditeye sahip olabilir.
Tempranillo: Tempranillo çeşitleri; kırmızı meyve tatları, hafif baharatlılık ve canlı asiditeyle karakterizedir.
Zinfandel: Zinfandel bazlı rose çeşitleri; canlı kırmızı meyve tatları, baharatlılık ve genellikle yüksek asidite ile karakterizedir.
Her şarap türü ve stilinin kendi özellikleri vardır; bu nedenle bazıları belirli saklama koşullarını gerektirebilir. Değerli ve uzun süre saklamayı planladığınız içkileriniz için kaliteli bir soğutucu tercih etmek önemlidir çünkü şarap soğutucuları, içeceğin ihtiyaç duyduğu ışık oranı, nem, titreşim, havalandırma ve sıcaklığı yeterli seviyede sağlayarak uzun ömürlülük sunar.
Şarapları aroma, tat ve kokusundan bir şey kaybetmeden uzun süre saklayabilmek için Vino Bellezza’nın soğutucuları ile tanışabilir, kendi kişisel zevk ve tercihlerinize göre kataloğumuzdan tercih yapabilirsiniz.
Önceki yazımıza http://vinobellezza.com/sarap-mahzeniniz-icin-dekorasyon-onerileri/ linkinden ulaşabilirsiniz.