Unutulmamalıdır ki bir şarabın renginin, aromasının ve lezzetinin tam olarak yerinde olabilmesi için birçok faktörün doğru bir şekilde birleştirilmesi gerekmektedir. Eğer bir şarabın kaliteli olup olmadığını anlamak istiyorsanız o şarabın hangi bölgede ve yılda üretildiği, hangi üzümlerin kullanıldığı gibi bilgileri edinmeniz doğru bir yaklaşım olacaktır.
Şarap kalitesi birçok farklı faktöre göre değişkenlik gösterebilir. Bu faktörler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Şarap yapımında kullanılan meyvelerin kalitesi ve üretildikleri yer
- Fermantasyon süreci
- Olgunlaşma süreci
- Depolama koşulları
Yukarıdaki faktörler de göz önünde bulundurularak şarabın rengi, kokusu ve tadı dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Öncelikle kaliteli bir şarabın rengi parlak olmalıdır. Kokusu ise üzümlerin yetiştiği bölgenin özelliklerini iyi bir şekilde yansıtmalıdır.
İçtiğiniz bir şarap kaliteliyse, aldığınız lezzet uzun süreli olacaktır. Gelin, “Kaliteli bir şarap nasıl anlaşılır?”, “Şarap soğutma işlemi nasıl yapılır?” ve “Şarap kalitesi hangi kıstaslara göre belirlenir?” gibi soruları detaylı bir şekilde inceleyelim.
Şarabın Rengi
Şarapların kalitesi, sahip oldukları renklerden anlaşılabilmektedir. Örneğin, kaliteli beyaz şaraplar; açık renk, krem rengi, beyaz veya daha koyu bir renkte olmalıdır. Kırmızı ve rose şarapların ise genellikle kırmızıdan mora doğru ilerleyen bir renk skalası mevcuttur. Bu renkler, üzümlerin seviyesine, yapım tekniklerine ve yaşlandırma süresine göre değişebilir.
Örneğin, genç bir kırmızı şarabın rengi parlaktır ve geniş bir renk yelpazesine sahiptir, yıllanmış bir kırmızı şarabın ise daha koyu ve konsantre bir rengi vardır. Fakat unutulmamalıdır ki şarabın rengi, kalitesini tam olarak yansıtan bir bilgi değildir. Diğer tüm kıstaslarla birlikte değerlendirmek daha doğru bir yaklaşım olur.
Şarabın Kokusu
Kaliteli ve iyi bir şarap, dengeli ve yoğun bir kokuya sahip olmalıdır. Bu bağlamda kaliteli bir şarabın içerdiği aromalar, tadını ve kokusunu dengeli bir şekilde yansıtmalıdır. Fakat şarap türlerinin içerikleri birbirinden farklılık göstermektedir. Örneğin, bir beyaz şarap; taze üzüm, taze meyve, bitki veya floral aromaları içerebilirken kırmızı şaraplar ise üzüm, tütün, odun, baharat veya diğer bitkisel aromaları ihtiva edebilir.
Şarabın Tadı
Diğer tüm kıstaslarda olduğu gibi iyi bir şarabın tadını anlamak için de belli başlı faktörler mevcuttur. Türü ne olursa olsun kaliteli bir şarap, içildiği anda lezzetini ve kokusunu tam olarak yansıtmalıdır. Genellikle beyaz ve rose şaraplara daha taze ve hafif bir tat hâkim olurken, yaşlandırılmış bir kırmızı şarapta ise daha yoğun ve net bir tat ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla tattığınız şarabın özelliklerine göre kaliteli olup olmadığı konusunda bir değerlendirme yapabilirsiniz.
Dekantasyon
Dekantasyon işlemi, şarapların yapımı ve şarap kalitesi için son derece önemlidir. Bu işlem, şarabın içindeki katı parçacıkların birbirinden ayrılmasını, şişeden ayrı bir kaba boşaltılmasını ifade eder. Bu yol ile hedeflenen, şarabın daha iyi görünmesi, tadı ve kokusunun daha iyi olmasıdır. Dekantasyon, şişedeki şarabın içine bir süzgeç veya filtre koyularak gerçekleştirilir.
Şarabın Gövdesi
Şarabın gövdesi, şarabın içindeki alkol ve şeker dengesini ifade eder, aynı zamanda şarap kalitesi hakkında bilgi verir. Kaliteli bir şarabın gövdesi genellikle orta veya yüksek olmalıdır. Yüksek gövdeli şaraplar, alkol ve şeker dengesi yüksek olduğu için daha ağır bir his oluşturur ve içmeyi oldukça yüksek oranda zorlaştırır. Düşük gövdeli şaraplar ise daha hafif bir his oluşturarak daha kolay bir içim sağlar. Bu nedenle şarabın gövdesi, aslında en önemli unsurlardan bir tanesidir.
Kokunun Yoğunluğu
İyi bir şarabın kokusu ne çok yoğun ne de tadını yansıtmayacak kadar hafif olmalıdır. Genel olarak bu yoğunluk durumu, şarabın yapım tekniklerine, yaşlandırma süresine ve üzümlerinin yetiştiği bölgenin özelliklerine göre değişebilir. Şarap yapımında kullanılan üzümlerin yetiştiği bölge, soğuk bir bölgeyse veya üzümler daha az olgunlaşma seviyesindeyse şarabın kokusu daha hafif olabilir. Bunun yanı sıra uzun yaşlandırma da bir şarabın kokusunun daha yoğun hâle gelmesinde etkili olabilir.
Asidite Durumu
Şarabın asit dengesi, içilebilirlik açısından önemli bir konudur. Şarabın asit dengesini sağlamak için yapılan işleme “asidite işlemi” adı verilir. Şarabın asidite durumu, aynı zamanda raf ömrünü uzatır. Kaliteli bir şarap, orta veya yüksek asiditeye sahip olmalıdır. Yüksek asiditeli şaraplar, daha taze ve canlı bir tat oluştururken, düşük asiditeli şaraplar ise daha yumuşak ve dengeli bir içim sağlar. Ancak çok yüksek asiditeli şaraplar, şarabın tadını dengesiz bir hâle getireceği için tercih edilmemektedir.
Alkol Yüzdesi
Alkol yüzdesi, içim esnasında şarapta ağırlık ve sıcaklık hissi oluşmasını sağlar. Kaliteli bir şarabın alkol yüzdesi, şarabın türüne veya menşeine göre değişebilir. Avrupa’da yapılan şaraplar, genellikle daha düşük alkol oranlarına sahip olurken, ABD gibi bazı ülkelerde yapılan şaraplar ise daha yüksek alkol oranlarını içerebilir. Aşağıda şarap türlerine göre alkol yüzdelerinin hangi aralıkta olması gerektiği belirtilmektedir. Bu oran, şarap kalitesi bakımından ve şarap yıllandırma açısından önemlidir.
- Beyaz ve Rose Şaraplar İçin: %10-12
- Kırmızı Şaraplar İçin: %12-14
Şarabın Parlaklığı
Parlak bir şarap, berrak görünmeli ve içinde hiçbir katı parçacık veya sediment içermemelidir. Parlaklık, şarabın yapım tekniğine veya yaşlandırma süresine göre değişebilir. Örneğin, uzun yaşlandırma süresi parlaklığı azaltabilirken, şarabın içindeki katı parçacıkların veya sedimentlerin ayrılması işlemi (dekantasyon) ise daha parlak bir hâle getirebilir.
Saklama Koşulları
Şarabın saklama koşulları, şarap kalitesi hakkında bilgi veren faktörlerden bir tanesidir. Şarap buzdolabı, günümüzde en sık kullanılan soğutma yöntemlerinden bir tanesidir. Bu bağlamda şarabın türü ne olursa olsun, şarap saklama koşulları aşağıdaki gibi olmalıdır:
- Isının iyi bir şekilde ayarlanması: Şarabın saklanması için ideal sıcaklık aralığı 12-15 derece arasıdır. Daha yüksek sıcaklıklar, şarabın hızla yaşlanmasına sebep olurken, daha düşük sıcaklıklar ise şarabın aromasının ve tadının kaybına neden olabilir.
- Karanlık alan: Şarabın saklanması için karanlık bir yer tercih edilmelidir. Güneş ışığı, şarabın kalitesini etkiler.
- Uygun nem oranı: En uygun nem oranı %70-80 arasında olmalıdır. Çok yüksek nem oranı, şarabın raf ömrünü azaltırken, çok düşük olması ise şarabın tadının bozulmasına neden olabilir.
- Sabitlik: Şarap şişeleri ideal olarak yatay pozisyonda saklanmalıdır.
Şişenin Mantar Durumu
Bazı durumlarda şarap içerisinde mantar oluşumu görülebilir. Bu oluşum, şarap üretiminde kullanılan malzemenin kalitesinden veya şarabın saklama koşullarından kaynaklanabilen bir oluşumdur ve şarabın kalitesini etkilemektedir. Tüm bunların yanı sıra şarapların brix değeri ile pH derecesi de önemlidir. Öncelikle şarabın tadını, daha sonra ise görüntüsünü etkileyen tüm bu hususlar, şarabın kalitesinden ödün vermemesi için sıklıkla değerlendirilmeli ve gerektiğinde önlenmelidir. Peki, önlemek için neler yapılabilir?
- Şarabın saklama koşullarına dikkat edilmesi gerekir. Şarabın nem oranının yüksek olmaması, saklama sıcaklığının düşük ve sabit olması, direkt güneş ışığından veya UV ışınlarından korunması gerekir.
- Şarap üretiminde kullanılan malzemelerin kalitesi de önemlidir. Özellikle şarabın kapak ve şişe malzemeleri, mantar oluşumuna neden olacak maddeler içermemelidir.
Şarap Kusurları Nelerdir?
Şarap kusurları; şarabın kalitesi bağlamında tadını, kokusunu ve görünümünü olumsuz etkileyen faktörlerdir. Şaraptaki kükürt maddesi, bakteri ve küf gibi sorunların oluşumunu engellediği için bu maddenin miktarı da önemli kıstaslar arasındadır. Şarap kusurları ise genel olarak şöyledir:
- Görüntü Bozukluğu: Şarabın içinde katı parçacıklar, sedimentler veya renk bozuklukları gibi kusurlar oluşabilir.
- Koku Bozukluğu: Şarabın kokusunda rafine etanol, küf veya yabancı kokular gibi hasarlar oluşabilir.
- Tat Bozukluğu: Şarabın tadında asitli, tuzlu, yabancı veya metalik gibi tat bozuklukları meydana gelebilir.
- Mantar Oluşumu: Şarabın içerisinde zaman zaman mantar oluşumları görülebilir. Bu da şarabın tat ve koku deneyimini olumsuz etkileyebilir.
Önceki yazımıza http://vinobellezza.com/ar-ge-ve-tasarim-merkezleri-belgesini-aldik/ linkinden ulaşabilirsiniz.